Trong nửa thế kỷ qua, TP.HCM đã chứng kiến một sự chuyển mình mạnh mẽ, từ một đô thị với những hạn chế về hạ tầng trở thành một siêu đô thị năng động và hiện đại.
Đóng góp vào hành trình kỳ diệu này là hàng loạt các công trình giao thông trọng điểm, không chỉ giải quyết bài toán kết nối mà còn kiến tạo nên một diện mạo mới, đầy sức sống cho thành phố mang tên Bác. Những tuyến metro, đại lộ thênh thang, và những cây cầu biểu tượng đã trở thành minh chứng cho tầm nhìn và nỗ lực không ngừng của thành phố.
Tuyến Metro và Đại Lộ Xương Sống Định Hình Đô Thị Hiện Đại
Hệ thống giao thông đường bộ và đường sắt đô thị đóng vai trò huyết mạch, là nền tảng cho sự phát triển kinh tế – xã hội và mở rộng không gian đô thị của TP.HCM.
Metro Bến Thành – Suối Tiên
Kỷ nguyên mới cho giao thông công cộng TP.HCM
- Chiều dài: Gần 20 km
- Tổng vốn đầu tư: Hơn 43.700 tỷ đồng
- Khởi công: Tháng 08/2012
- Vận hành: Tháng 12/2024
- Điểm nổi bật: Tuyến đường sắt đô thị đầu tiên của TP.HCM, gồm 3 ga ngầm (Bến Thành, Nhà hát Thành phố, Ba Son) và 11 ga trên cao.
Sau 12 năm xây dựng, tuyến Metro số 1 đã chính thức vận hành thử nghiệm vào cuối năm 2023, đánh dấu một bước ngoặt lịch sử. Dự án không chỉ góp phần hoàn thiện đáng kể hạ tầng giao thông mà còn tạo nên một cú hích mạnh mẽ cho sự phát triển đô thị dọc theo tuyến, đặc biệt là khu vực cửa ngõ phía Đông. Hình ảnh khu vực ga Ba Son, nơi kênh Thị Nghè hòa vào sông Sài Gòn, đã thay đổi ngoạn mục so với năm 2016, với sự xuất hiện của nhiều tòa tháp và chung cư cao tầng hiện đại, minh chứng cho sức sống mới mà tuyến metro mang lại.
>>> Xem thông tin chi tiết tuyến Metro số 1
Đại lộ Đông Tây (Võ Văn Kiệt – Mai Chí Thọ)
Trục giao thông huyết mạch kết nối hai cửa ngõ Thành Phố
- Chiều dài: 22 km
- Khởi công: 2005
- Khánh thành: 2011
- Tổng vốn đầu tư: Hơn 13.400 tỷ đồng
- Ý nghĩa: Một trong những công trình giao thông quy mô nhất trong 50 năm qua.
Hiện nay, tuyến đường này được biết đến với hai tên gọi: Võ Văn Kiệt và Mai Chí Thọ, được nối liền bởi hầm Thủ Thiêm. Đại lộ Đông Tây không chỉ rút ngắn đáng kể thời gian di chuyển giữa hai đầu thành phố mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện cảnh quan đô thị, khơi thông dòng chảy kênh Bến Nghé – Tàu Hủ và nâng cao chất lượng môi trường sống. Tuyến đường đi qua 8 quận, huyện, phục vụ nhu cầu đi lại của hàng triệu người dân, đồng thời kết nối trung tâm thành phố với Khu đô thị mới Thủ Thiêm và cao tốc TP.HCM – Long Thành – Dầu Giây. Đoạn Võ Văn Kiệt, dài khoảng 13km và rộng 60m với 8-10 làn xe, là minh chứng cho sự thay đổi rõ rệt so với hình ảnh trước 1975, với những cao ốc hiện đại và bờ kênh khang trang.
Đường Hầm Sông Sài Gòn – Hầm Thủ Thiêm
Kỳ quan ngầm dưới lòng sông Sài Gòn, biểu tượng kết nối
- Chiều dài: Khoảng 1,49 km (370m hầm dìm, 1,12km đường dẫn)
- Độ sâu: 27m dưới lòng sông Sài Gòn
- Khởi công: 01/2005
- Khánh thành: 11/2011
- Đặc điểm: Hầm vượt sông dài nhất Đông Nam Á, hạng mục quan trọng nhất của dự án Đại lộ Đông Tây.
- Quy mô: 4 làn xe, mỗi chiều 2 làn, tốc độ tối đa 60 km/h.
Hầm Thủ Thiêm không chỉ là một công trình giao thông trọng yếu giúp kết nối quận 1 và TP. Thủ Đức (Khu đô thị Thủ Thiêm) mà còn là một biểu tượng kiến trúc và kỹ thuật của TP.HCM. Công trình này có ý nghĩa to lớn trong việc thúc đẩy phát triển kinh tế, giảm tải ùn tắc cho khu vực trung tâm và mở ra không gian phát triển mới cho Khu đô thị Thủ Thiêm.
Đại lộ Nguyễn Văn Linh
Động lực thúc đẩy sự phát triển vượt bậc của khu Nam
- Chiều dài: Khoảng 20 km (thuộc đường Vành đai 2)
- Tổng vốn đầu tư: Khoảng 100 triệu USD
- Khởi công: Ngày 30/12/1996
- Hoàn thành: Ngày 30/12/2007
- Kết nối: Quốc lộ 1 với Khu chế xuất Tân Thuận.
Từ một vùng đầm lầy hoang sơ vào năm 1996, khu vực dọc tuyến Nguyễn Văn Linh đã chuyển mình thành một đại lộ hiện đại với 10 làn xe, rộng từ 60-120m. Sự ra đời của tuyến đường này không chỉ thay đổi hoàn toàn diện mạo khu Nam Sài Gòn mà còn là đòn bẩy mạnh mẽ thu hút đầu tư, hình thành nên các khu đô thị sầm uất, tiêu biểu là Phú Mỹ Hưng, góp phần quan trọng vào sự phát triển kinh tế chung của thành phố.
Đại lộ Phạm Văn Đồng
Tuyến đường nội đô “đẹp nhất TP.HCM” nâng tầm cửa ngõ Đông Bắc
- Chiều dài: 14 km
- Quy mô: 12 làn xe
- Khởi công: 2008
- Khánh thành: 2013 (sau 5 năm thi công)
- Tổng vốn đầu tư: Gần 495 triệu USD
- Đi qua: TP. Thủ Đức, Bình Thạnh, Gò Vấp.
Được mệnh danh là tuyến đường nội đô đẹp nhất TP.HCM, Đại lộ Phạm Văn Đồng (trước đây là đường Tân Sơn Nhất – Bình Lợi – Vành đai ngoài) đóng vai trò là trục giao thông hướng tâm chiến lược. Tuyến đường kết nối trực tiếp sân bay Tân Sơn Nhất với Quốc lộ 13, Quốc lộ 1 và Quốc lộ 1K. Điểm nhấn kiến trúc nổi bật là cầu Bình Lợi với vòm Nielsen, một trong những kỹ thuật xây dựng cầu tiên tiến. Công trình này đã góp phần đáng kể vào việc giảm ùn tắc giao thông nội đô, thúc đẩy phát triển kinh tế, chỉnh trang đô thị và cải thiện môi trường cho cửa ngõ Đông Bắc thành phố.
Mở Rộng Xa Lộ Hà Nội (Võ Nguyên Giáp)
Nâng cấp trục xương sống cửa ngõ phía Đông
- Chiều dài đoạn mở rộng: 15,7 km (từ cầu Sài Gòn đến nút giao Tân Vạn, Bình Dương)
- Khởi công: 2010
- Tiến độ hiện tại: Hơn 91%
- Kinh phí: Hơn 4.900 tỷ đồng
- Nâng cấp: Lên 12-16 làn xe
So với hình ảnh của Xa lộ Biên Hòa (tên gọi trước 1975) vào những năm 1960, Xa lộ Hà Nội ngày nay đã được mở rộng vượt bậc. Tuyến đường này, song hành cùng Metro số 1, là trục huyết mạch kết nối TP.HCM với các tỉnh miền Đông. Việc mở rộng không chỉ giúp giảm ùn tắc nghiêm trọng tại cửa ngõ phía Đông mà còn tạo điều kiện cho sự phát triển của các cao ốc, khu dân cư hiện đại hai bên đường. Năm 2023, đoạn từ cầu Sài Gòn đến ngã tư Thủ Đức đã vinh dự được mang tên Đại tướng Võ Nguyên Giáp.
Những Nhịp Cầu Thế Kỷ Kết Nối Bờ Vui, Kiến Tạo Biểu Tượng Đô Thị
Các cây cầu không chỉ là công trình giao thông đơn thuần mà còn là những biểu tượng kiến trúc, đánh dấu sự phát triển và vươn mình của TP.HCM.
Cầu Ba Son
Tuyệt tác kiến trúc hiện đại, biểu tượng mới bên sông Sài Gòn
- Chiều dài: Gần 1,5 km
- Quy mô: 6 làn xe
- Khởi công: Ngày 03/02/2015
- Thông xe: Ngày 28/04/2022
- Tổng vốn đầu tư: 3.100 tỷ đồng
- Thiết kế: Dây văng với trụ tháp chính cao 113m, tạo hình đầu rồng hướng về Thủ Thiêm.
Cầu Ba Son, với thiết kế kiến trúc độc đáo, nhanh chóng trở thành một biểu tượng mới của TP.HCM. Công trình không chỉ tạo thêm một hướng kết nối quan trọng từ trung tâm hiện hữu (Quận 1) sang Khu đô thị Thủ Thiêm (TP. Thủ Đức), mà còn giảm tải hiệu quả cho các tuyến đường Tôn Đức Thắng, Nguyễn Hữu Cảnh, Lê Thánh Tôn. Từ vị trí cách chợ Bến Thành và ga ngầm Metro số 1 khoảng 4km, khu vực chân cầu đã thay đổi rõ rệt so với năm 2019, với sự xuất hiện của nhiều cao ốc và công viên bờ sông được cải tạo khang trang. Hệ thống chiếu sáng mỹ thuật về đêm càng làm cây cầu thêm lung linh, tạo điểm nhấn ấn tượng trên sông Sài Gòn.
Cầu Thủ Thiêm
Mở đường cho sự phát triển của khu đô thị mới Thủ Thiêm
- Chiều dài: Khoảng 1.250 m
- Quy mô: 17,5 m rộng, 4 làn xe
- Khởi công: Ngày 30/04/2005
- Thông xe: 2008
- Tổng vốn đầu tư: Khoảng 1.300 tỷ đồng
Cầu Thủ Thiêm là một trong những cây cầu tiên phong kết nối Khu đô thị mới Thủ Thiêm (TP. Thủ Đức) với quận Bình Thạnh. Công trình đã góp phần rút ngắn đáng kể thời gian di chuyển và tạo đà cho sự phát triển kinh tế – xã hội mạnh mẽ của khu vực phía Đông TP.HCM, đặc biệt là Khu đô thị Thủ Thiêm.
Cầu Sài Gòn 2
Chia sẻ gánh nặng, đảm bảo lưu thông cửa ngõ Đông
- Chiều dài: Gần 1 km
- Quy mô: 23,5 m rộng, 6 làn xe
- Khởi công: Ngày 14/04/2012
- Thông xe: Ngày 15/10/2013
- Tổng vốn đầu tư: Khoảng 1.495 tỷ đồng
Nằm song song với cầu Sài Gòn hiện hữu và tuyến Metro Bến Thành – Suối Tiên, cầu Sài Gòn 2 đóng vai trò thiết yếu trong việc giảm tải áp lực giao thông cho cửa ngõ phía Đông. Cây cầu kết nối quận Bình Thạnh với TP. Thủ Đức qua các trục đường huyết mạch như Võ Nguyên Giáp và Điện Biên Phủ, đảm bảo sự lưu thông thông suốt và an toàn hơn.
Cầu Phú Mỹ
Công trình dây văng hiện đại, điểm nhấn trên tuyến Vành Đai 2
- Chiều dài: Hơn 2 km
- Khởi công: Ngày 09/09/2005
- Thông xe: Ngày 02/09/2009 (sau 4 năm thi công)
- Tổng vốn đầu tư: Gần 2.100 tỷ đồng (hình thức BOT)
- Thiết kế: Dây văng, tĩnh không 45m (cao nhất trong các cầu tại TP.HCM), trụ tháp cao 160,5m.
- Quy mô: Rộng 27,5m, 6 làn xe.
Cầu Phú Mỹ là một công trình kỹ thuật phức tạp và có giá trị thẩm mỹ cao, bắc qua sông Sài Gòn nối quận 7 và TP. Thủ Đức. Với vai trò là một mắt xích quan trọng trên tuyến Vành đai 2, cầu kết nối các tuyến đường Nguyễn Văn Linh, Võ Chí Công, phục vụ hiệu quả cho việc vận chuyển hàng hóa ra vào các cảng lớn như Cát Lái, Phú Hữu, với lưu lượng gần 30.000 lượt ô tô mỗi ngày, chủ yếu là xe trọng tải lớn.
Cải Tạo Đô Thị và Mở Rộng Kết Nối Vùng Ven – Vì Một TP.HCM Phát Triển Bền Vững
Bên cạnh việc xây dựng các trục giao thông mới, TP.HCM còn chú trọng đến việc cải tạo, nâng cấp các công trình hiện hữu và phát triển hạ tầng kết nối các khu vực vùng ven.
Kênh Nhiêu Lộc – Thị Nghè
Hành trình “hồi sinh” ngoạn mục của dòng kênh lịch sử
- Chiều dài: Gần 10 km
- Đi qua: Các quận 1, 3, Bình Thạnh, Phú Nhuận, Tân Bình.
- Thời gian cải tạo: Bắt đầu từ năm 1993, hoàn thành năm 2012.
- Tổng mức đầu tư: Hơn 8.600 tỷ đồng.
Dự án cải tạo kênh Nhiêu Lộc – Thị Nghè là một trong những nỗ lực ấn tượng nhất của thành phố trong việc cải thiện môi trường và chỉnh trang đô thị. Từ một dòng kênh ô nhiễm nặng, nơi tập trung hàng nghìn căn nhà lụp xụp, Nhiêu Lộc – Thị Nghè đã được “hồi sinh”.
Gần 1,1 triệu m³ đất đã được nạo vét, gần 16 km bờ kè được lắp đặt, cùng với đó là hệ thống cống bao, gia cố cầu và xây dựng hai tuyến đường Hoàng Sa – Trường Sa xanh mát chạy dọc kênh. Công trình đã mang lại lợi ích to lớn cho 1,2 triệu dân, giảm ngập úng, cải thiện cảnh quan và nâng cao chất lượng cuộc sống.
Đường Rừng Sác
Con đường xanh mở lối ra biển đông, đánh thức tiềm năng Cần Giờ
- Chiều dài: Khoảng 36,5 km
- Hoàn thành: 2011 (nâng cấp từ đường Duyên Hải – Cần Giờ cũ)
- Tổng vốn đầu tư: Hơn 1.500 tỷ đồng.
- Kết nối: Từ phà Bình Khánh đến trung tâm huyện Cần Giờ.
Đường Rừng Sác không chỉ là tuyến giao thông quan trọng kết nối TP.HCM với Biển Đông mà còn là một cung đường mang vẻ đẹp độc đáo, xuyên qua Khu dự trữ sinh quyển rừng ngập mặn Cần Giờ.
Công trình đã mở ra cơ hội phát triển kinh tế – xã hội, đặc biệt là du lịch sinh thái cho huyện đảo duy nhất của thành phố. Hiện tại, TP.HCM đang tiếp tục nghiên cứu đầu tư nâng cấp tuyến đường này với kinh phí dự kiến hơn 2.100 tỷ đồng, hứa hẹn sẽ tiếp tục cải thiện kết nối và thúc đẩy mạnh mẽ hơn nữa tiềm năng của Cần Giờ.
Diện Mạo Mới, Tầm Vóc Mới: Đánh Giá và Tầm Nhìn Phát Triển Hạ Tầng TP.HCM
Mười hai công trình giao thông tiêu biểu kể trên chỉ là một phần trong bức tranh tổng thể về sự phát triển hạ tầng không ngừng của TP.HCM. Mỗi dự án, với quy mô và đặc thù riêng, đều đã và đang đóng góp vào việc định hình một đô thị hiện đại, năng động và có sức cạnh tranh cao.
Sự đầu tư mạnh mẽ vào giao thông không chỉ giải quyết các vấn đề cấp bách về đi lại, vận chuyển hàng hóa mà còn tạo ra động lực tăng trưởng kinh tế, thu hút đầu tư, cải thiện môi trường sống và nâng cao vị thế của thành phố.
Nhìn về tương lai, TP.HCM sẽ tiếp tục đối mặt với những thách thức không nhỏ trong việc phát triển một hệ thống giao thông thông minh, bền vững và đồng bộ.
Tuy nhiên, với những kinh nghiệm quý báu và nền tảng vững chắc đã được xây dựng, thành phố chắc chắn sẽ tiếp tục có những bước tiến đột phá, kiến tạo nên những công trình mang tầm vóc mới, góp phần đưa TP.HCM vươn xa hơn nữa trên bản đồ các siêu đô thị phát triển của khu vực và thế giới.
Nguồn: VnExpress
